محمد قبله در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به مصوبه جدید دولت برای واگذاری مسئولیت تنظیم بازار روغن نباتی به انجمن صنایع روغن نباتی ایران گفت: قیمت روغن نباتی از اردیبهشت ماه سال گذشته که با مصوبه ستاد تنظیم بازار و موافقت سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، افزایش را تجربه کرد، اکنون سیزده ماه است که بدون تغییر قیمتی در بازار عرضه می شود.
قیمت روغن تا پایان خرداد ثابت است
دبیر انجمن صنایع روغن نباتی افزود: از سوی دیگر، تغییرات نرخ ارز از مرجع به مبادلاتی برای واردات روغن خام، هزینه های تولید را افزایش داده بود، این در حالی است که مطابق با تفاهمات صورت گرفته با دولت، قرار است که تا پایان خردادماه، روغن نباتی هیچگونه افزایشی را در بازار نداشته باشد.
وی تصریح کرد: البته عدم افزایش قیمت تا پایان خردادماه، به مفهوم آن نیست که افزایش قیمت روغن نباتی در تیرماه اتفاق خواهد افتاد، بلکه به اسناد و مدارک ارایه شده از سوی تولیدکنندگان رسیدگی خواهد شد.
به گفته قبله، هم اکنون میزان تولید داخلی روغن نباتی به گونه ای است که واردات روغن ساخته شده به کشور وجود ندارد و میزان تولید نیز مناسب است؛ به نحوی که از نظر تامین، بازار تامین است و رکود نیز در این صنعت حاکم شده است.
وی میزان تولید روغن نباتی را 120 هزار تن عنوان و اظهار داشت: در سال جاری، حدود یک میلیون و 400 هزار تن نیاز مصرف روغن خام در کشور پیش بینی شده است که از این رقم، 100 هزار تن از طریق دانه های داخلی تامین می شود؛ اما به لحاظ افتی که ممکن است در تولید داخلی دانه های روغنی حادث شود، به یک میلیون و 200 هزار تن تا یک میلیون و 300 هزار تن، واردات روغن خام نیازمندیم.
دبیر انجمن صنایع روغن نباتی افزود: با توجه به اینکه به تازگی بودجه ابلاغ شده است؛ نمی توان گفت که وضعیت واردات سال 93 چگونه است؛ چراکه هم اکنون هنوز محموله هایی وارد کشور می شود که در سال گذشته ثبت سفارش یا گشایش اعتبار شده اند؛ اما با این توافق جدید و از آنجایی که روغن از جمله کالاهای اساسی است، واردات آن بر طبق مصوبات دولت، صورت خواهد گرفت.
به گفته قبله، ارز مورد نیاز برای واردات روغن خام به وفور و به اندازه نیاز تامین شده و در اختیار بانک مرکزی است و واردکنندگان طبق روال قبل، ثبت سفارش را صورت می دهند و ارز آنها تامین می شود.
وی اظهار داشت: بر طبق مصوبه جدید دولت، سیاست جدید این است که بخش خصوصی متولی تامین روغن خام مورد نیاز تولیدکنندگان داخلی شود؛ این در حالی است که حداقل 70 درصد این مصوبه در سال 91 به انجمن واگذار شده بود و مکلف بودیم که در مورد برخی از مصوبات تنظیم بازار، نظارت خود را در بازار داشته باشیم.
رفتار واردکنندگان روغن خام را رصد خواهیم کرد
قبله در توضیح این مطلب خاطرنشان کرد: مصوبه جدید دولت به این معنا نیست که ارز واردات روغن خام در اختیار انجمن باشد، بلکه انجمن موظف است که رفتار واردکننده را رصد کند تا واردات روغن خامی که صورت می گیرد، بدون اینکه دلالی و واسطه گری باشد، منصفانه و با قیمت متعادل که واردکننده و تولیدکننده منتفع شوند، مستقیما وارد کارخانه شود و کارخانه نیز به صورت مستقیم، این روغن خام را به روغن مصرفی مردم تبدیل کند.
وی اظهار داشت: در واقع، ما به نوعی بخش زاید بازار تجارت روغن خام را مدیریت خواهیم کرد و البته پاسخگوی دولت به ازای این مسئولیت خواهیم بود، اما لازمه این مصوبه آن است که تمام ارکان تصمیم گیر این مصوبه با انجمن همکاری لازم را صورت دهند تا این مصوبه عملیاتی شود.
قبله ادامه داد: بر این اساس، اگر قرار است هر یک از بخش های ثبت سفارش یا تامین ارز یا ترخیص کالا، هر یک کار خود را انجام دهند و اختیار و اطلاعات را به انجمن ندهند و صرفا از ما کار تنظیم بازار را بخواهند، کار عملیاتی نیست. لذا از بدو ثبت سفارش باید انجمن در جریان اطلاعات باشد که کالایی که ثبت سفارش شده است به موقع تامین ارز شده باشد یا اگر ارز تامین نشده است، مشکل را حل کنیم و ارز را به موقع تحویل گیرد و اگر به موقع ارز تامین شده است و کالا به موقع نیامده است، دلایل را واکاوی کنیم تا تسهیل در امر واردات و تولید روغن صورت گیرد.
وی افزود: اما بحث این است که اگر ارزی به واردکننده تخصیص می یابد، واردکننده باید روغن خام وارداتی را در اختیار تولیدکننده قرار دهد. این طور نباشد که روغن را در مخزن قرار دهد و یا به فردی که واسطه و دلال است، بفروشد.
جزئیات تعهدنامه محضری از واردکنندگان روغن
به گفته قبله، به همین دلیل نیز درخواست کردیم که از واردکنندگان، تعهدنامه مجضری بگیریم و درخواست ما این بود که واردکننده تعهد بدهد که این کالا را در اختیار تولیدکننده قرار دهد.
وی اظهار داشت: این تعهد را باید یکجایی واردکننده بدهد. یا باید بگوییم که واردکننده فقط کارخانه دار باشد که این حرف غلط است؛ چراکه الزاما تولیدکننده ما تاجر خوبی نیست؛ چراکه تجاری داریم که توان تجارت دارند و توان تولید ندارند و تولیدکننده ای را نیز داریم که توان تجارت ندارد. این توانها باید با هم جمع شود تا تامین کالا صورت گیرد.
دبیر انجمن صنایع روغن نباتی ادامه داد: تعهدی که ما از افراد اخذ می کنیم به این دلیل است که مطمئن باشیم که بعد از واردات کالا، مشکلی پیش نیاید.
قبله ادامه داد: این تعهدنامه به خاطر اطمینان قلبی دولت است که این بار را به دوش ما گذاشته است و این الزام و تعهد را پیش بینی کرده ایم که اگر جایی که خیلی محدود است، اشکالی پیش آمد به عنوان ابزار از آن استفاده کنیم. بنابراین از این بابت دلواپس نیستیم.
به گفته وی، گفتمان ما این نیست که استفاده ابزاری از این تعهدنامه کنیم؛ بلکه شفاف سازی بین دولت و بخش خصوصی است تا دولت مطمئن شود که بعدها اگر نیاز بود، پاسخگویی کند و از ما پاسخ بخواهد.
ارزگیرندگان سال 92 زیر ذره بین دستگاههای نظارتی
وی با بیان اینکه مدت ثبت سفارش ها 6 ماهه است و ما اطلاعی از میزان ثبت سفارش سال 92 در مورد روغن خام نداشته ایم، گفت: از میزان ثبت سفارش و میزان روغنی که قرار است وارد کشور شود، اطلاعی نداریم.
قبله با بیان اینکه انجمن تنها مکلف است بر ارز 93 نظارت داشته باشد تاکید کرد: هم اکنون بحثی در سطح کلان کشور وجود دارد که البته نهادهای نظارتی نیز روی آن کار می کنند و آن اتفاقاتی است که در سال 91 و 6 ماهه ابتدای 92 که در دولت قبل رخ داد را رصد کنند.
وی در توضیح این مطلب خاطرنشان کرد: دستگاههای نظارتی هم اکنون درحال مطالعه چگونگی مصرف ارز مرجع و تخصیص آن هستند و نقش دستگاههای مسئول را که باید بر این مصرف ارزی، نظارت می کردند را رصد می کنند تا مشخص شود که آیا این ارزها برای واردات این کالاهای مشخص مصرف شده است؟
دبیر انجمن صنایع روغن نباتی ادامه داد: انجمن متقاضی این شد که مشخص شود که سال گذشته چقدر ارز تخصیص یافته، چه میزان ثبت سفارش و چقدر واردات انجام شده است؛ اما این اطلاعات، به این دلیل جمع آوری می شود که هیچ وقت بین ثبت سفارش و گشایش اعتبار رابطه معناداری نبوده است و ما برای اینکه این اختلاف را مدیریت کنیم باید امادگی این را داشته باشیم که این ثبت سفارش تحقق پیدا نکند.
وی افزود: آمار واردات برخی از شرکتها در گمرک صفر اعلام شده است و در حالیکه برگه مستهلک شده وجود دارد. بنابراین اطلاعاتی مبنی بر اینکه 450 هزار تن روغن خامی که مطرح شده است، وارد کشور نشده است، صحت ندارد.
قبله گفت: هم اکنون درخواست شده که این اطلاعات را در اختیار انجمن بگذارند تا این انجمن ببیند که چه میزان ارز تخصیص و چند درصد از ثبت سفارش ها تحقق یافته است و آمار گمرک را بازنگری کند تا اسناد را از شرکت ها بگیرد که چه میزان از این شرکت ها واردات انجام داده اند و اگر وارداتی انجام نشده چه مشکلی داشته است ما هنوز هم روغن هایی داریم که ماهها در مخازن مانده اند و هنوز نتوانسته اند ترخیص شوند.
وی اظهار داشت: به هر دلیلی این تولیدات و واردات، جزو آمار گمرک نیستند این تناقضات آماری وجود دارد و البته این احتمال نیز وجود دارد که این ارز در جایی دیگر مصرف شده باشد البته این موضوع هنوز نهایی نشده تا مشخص شود که این اطلاعات چقدر به واقعیت نزدیک است.
قبله همچنین در پاسخ به برخی انتقادات مطرح شده مبنی بر ضرورت راه اندازی صنایع روغن کشی به جای صنایع فعلی، گفت: صنعت روغن کشی وظیفه روغن کشی از دانه را به عهده دارد.
4 تا 7میلیون تن دانه دامی باید تامین شود
وی افزود: کارخانه تصفیه روغن نباتی وظیفه تصفیه روغن خام و تولید روغن نباتی را دارد؛ این در حالی است که اگر هدف از این بحث که ما به جای واردات روغن خام از دانه داخلی جهت افزایش ضریب خوداتکایی و حمایت از کشاورز استفاده کنیم، مورد حمایت ما است؛ بنابراین بارها اعلام کرده ایم که به هر میزان که دولت توان تولید روغن خام داخلی را داشته باشد، ما خریداری می کنیم و از نیاز واردات کم خواهیم کرد.
قبله ادامه داد: اما اگر بحث بر این است که چون ظرفیت معطلی در صنعت روغن کشی وجود دارد ما به جای واردات روغن خام، دانه های روغنی وارد کنیم این کمکی به کشاورز نمی شود. ضمن اینکه برای این که کار اقتصادی شود باید روی کنجاله سویا و روغن خام تعرفه بگذاریم؛ در حالیکه دو مصرف کننده نهایی را متضرر کرده ایم.
قبله گفت: استدلال فعال سازی ظرفیت روغن کشی استدلالی است که ما ظرفیت معطل در تمام صنایع داریم. این صرفا مختص صنعت روغن کشی نیست. اگر قرار بر این است که جهت حمایت از ظرفیت خالی صنعت روغن کشی، واردات روغن خام و کنجاله را محدود کنیم و فقط روغن کشی را فعال کنیم؛ این مستلزم آن است که برای تامین نیاز کشور در روغن خام، حداقل بین 5 تا 7 میلیون دانه باید وارد کشور شود. اگر بحث حمایت ازکشاورزی و دانه داخلی باشد به هر میزان که دولت تولید دانه داخلی داشته باشد، ما خریدار هستیم.
وی در خصوص ظرفیت صادرات برای روغن نباتی نیز گفت: بازار منطقه بازارهای خوبی است که به ویژه اینکه می توانیم چون تولیدکنندگان روغن خام ما در بازارهای دیگر، از منطقه دور هستند، می توانیم روغن خام را گرفته و در این تصفیه کنیم و سپس صادر نماییم.
به اعتقاد قبله، بحث صادرات موضوعی است که با تنظیم بازار و تامین ارز تداخل دارد و باید سیاستی را اتخاذ کرد که صادرات تاثیر منفی روی تنظیم بازار نداشته باشد.
وی تاکید کرد: حتی اگر واردات روغن خام با ارز آزاد هم انجام گیرد، باز هم صرفه اقتصادی دارد. اما باید از روش بدون انتقال ارز استفاده کرد، ولی با توجه به این امر، صادرات در برخی کشورها صرف می کند.
قبله تاکید کرد: 45 درصد از سهم روغن خام در اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران است؛ درحالیکه کل توزیع روغن خام کشور در سال 92 از سوی شرکت بازرگانی دولتی 45 درصد نیاز بوده است.
شرکت بازرگانی دولتی، همچنان واردکننده کالاهای استراتژیک
وی با بیان اینکه در سیاست جدید قرار نیست که شرکت بازرگانی دولتی واردات نکند بلکه برای تامین ذخیره احتیاطی، واردات خود را ادامه خواهد داد.
قبله در پاسخ به این سوال که تمهیدات لازم برای جلوگیری از فربه شدن واردکنندگان روغن چیست؟ گفت: از سال 89 که هدفمندی یارانه ها را اجرا کردیم، دولت کالابرگ را برداشت و در 6 ماهه اول 91 پیش از بحران ارزی، شرکت بازرگانی دولتی یک گرم روغن خام وارد نمی کرد و تمام واردات روغن خام در دست بخش خصوصی بود.
وی ادامه داد: اگر بخش خصوصی فربه شده است که الان دلواپسی فربه تر شدن آن وجود دارد، باید گفت واردات از سوی بخش خصوصی دو سال است که اثبات شده است .
قیمت روغن تثبیت نخواهد شد
قبله گفت: هم اکنون کل واردات کالاهای اساسی از سوی بخش خصوصی تامین می شود؛ بنابراین، طبق تعاملاتی که با دولت داریم تا پایان خرداد باید قیمت ها رعایت شود و قیمت ها بر مبنای ضوابط سازمان حمایت و دولت است و در نهایت قیمتگذاری با دولت است ولی اینکه دولت قیمت تثبیتی بگذارد این بحث را نداریم.
وی ادامه داد: مکانیزم برای واردکنندگان فراهم است و لذا در همه موارد واردات، آماده رصد کارخانجات هستیم. اما به هرحال هم اکنون، واردکنندگان نمی توانند بدون تعهدنامه مراحل ثبت سفارش را انجام دهند و قطعا همکاران در سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی و گمرک ابلاغیه را رعایت می کنند.
دبیر انجمن صنایع روغن نباتی از طراحی سامانه ای برای دسترسی به آمار و اطلاعات واردکنندگان روغن خبرداد و گفت: این سامانه در حال طراحی است و پرتابلی در دست تهیه است که هم تجارت اطلاعات دقیق داشته باشد و هم بدانند که چه کالایی به چه میزان ثبت سفارش شده است تا بخش خصوصی، سرمایه های خود را در بخش های زاید وارد نکنند.
قبله در پاسخ به این انتقادات که گاه روغن خام با قیمتی بسیار پایین تر از سایر نقاط بازار آن هم از سوی یکی دو تولیدکننده به فروش می رسد، گفت: این نگاهی تعزیراتی است و البته اگر گاهی تولیدکنندگان، ضابط را رعایت نکنند این وظیفه انجمن نیست که واحد را به تعزیرات معرفی کند بلکه این وظیفه سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان است.
وی اظهار داشت: هم اکنون هر فردی که توان تجارت داشته باشد و مورد تائید نظام تجاری کشور باشد این امکان را دارد که به ما مراجعه کند.
قبله گفت: قیمت روغن خام در بازارهای جهانی حدود بین 950 تا 1050 دلار است. محدودیتی روی پرداخت ارز مبادلاتی نداریم. ما در مورد واریز مبالغ ریالی برای گشایش اعتبار دچار مشکل هستیم چراکه بانکها در عمل اجرایی نمی کنند.
نظر شما